İltica psikolojisi ve ülkenize giriş yasağı ne demek?

Kolay cevaplanabilecek bir soru değil. Ailenizi, arkadaşlarınızı, çevrenizi ve yaşadığınız memleketi geride bırakıp dilini, dinini, pratiklerini ve kültürünü bilmediğiniz bir ülkeye geliyorsunuz. Hiç kolay değil...



Kolay değil tabi ama insanlar da keyfinden bu zorlu süreçlere girmiyor. Savaş, hayati tehlike, uzun sureli hapis gerçeği, sevdiklerinizden endişe etmek... Hepsi birleşiyor ve kendinizi bir ülkenin kucağına bırakmasına sebep oluyor. Sonunda bir kurtuluş reçetesi oluyor sığınma hakkı...


Hali hazırda savaşların sürdüğü, ölümün kol gezdiği ve akın akın ülkeden kaçılan bir memleketten gelmediyseniz, iltica hakikaten zor bir deneyim. Bir ülkenin istenmeyen insanı olmak, kamplarda kalmak, sıralarda beklemek… Ancak mülteci kamplarında gördüğüm manzara şuydu; çok sayıda ülkeden bir suru insan var ve hepsi ayrı trajik hikayeye sahip... Ama bazılarının yüzü gülüyor bazıları ise trajedi-dramdan depresyona girmiş vaziyette. Örneğin Eritreliler... İçlerinde ne yaşıyorlar bilmiyorum, elbette onlar için de kolay değildir sevdiklerini geride bırakmak, ama dışarıdan çok mutlu gözüküyorlar, genel olarak da mutlular ve ilticanın kıymetini biliyorlar... 3 veya 5 kişi bir araya geldiğinde parti yapıp dans ediyorlar. Suriyeliler de kısmen mutlu olanlardan... Ama gelin görün ki Türkiye’den gelenlerdeki hüznü ise sormayın gitsin.

İlticanın Türkiye’deki Algısı Çok Kötü

Türkiye’deki mülteci algısı bu hissiyatın önemli sebeplerinden birisi bana göre. İltica, Turkiye’de köprü altında yatmak, sokaklarda para direnmek demek çünkü. Özellikle Suriyelilerden sonra bu durum hayli görünür hale de geldi. Bu nedenle iltica eden Türkiye’den gelenler ailelerine bile söyleyemiyor çoğu zaman iltica ettiklerini.

Norveç’e gelirsek… Norveç iltica cevabinizi alama kadar sığınmacıların topluma karışmasını pek istemiyor. Mülteci kampları genelde şehrin biraz dışında. Bu ciddi bir sorun aslında. Çünkü Norveç'in iltica konusundaki en büyük dezavantajı, sistemli bir surecin olmaması. Ne demek bu? Şu demek... bir mülteci kampında 3 gün veya 3 ay da bekleyebilirsiniz 6 ay da... Hiç bir standart yok(Son dönemde, Türkiye’den gelenlerin dosyasına hızlı cevap veriyorlar) bu da sizin daha çok kampta kalmanıza, dili geç öğrenmenize ve toplumdan daha da dışlanmanıza sebep oluyor. Bu da sizi etkiliyor tabu. Daha ürkek ve gergin oluyorsunuz.

Küçük Şeylere Seviniyorsunuz

İlticanın psikoloji üzerindeki bir etkisi olarak da sunu söyleyebilirim belki... Küçük şeylere çok seviniyorsunuz.. Mesela memleketinizde çok olağan olan bir durum... Bir eve sahip olmak... Sığınmacılar için çok kıymetli. Çünkü UDI'den cevap alana kadar o kamptan o kampa transfer edilme ihtimaliniz yüksek ve yerleşik olmuyorsunuz haliyle... bu nedenle yerleşik bir hayata eve çevreye sahip olmak bütün bu süreçlerden sonra çok kıymetli..

Ülkenize Girmeniz 7 Yıl Yasak

Bir başka konu da seyahat özgürlüğü... UDI'den pozitif cevap alırsanız yani ilticanız kabul olursa seyahat özgürlüğünüzü yeniden elde ediyorsunuz... Ama bir şartla. Ülkenize girmek yasak... Ne zaman Norveç vatandaşı olursunuz, o zaman Norveç pasaportu alır ve her yere gidebilirsiniz ama öncesinde size mülteci pasaportu veriliyor. Mesela Türkiye cumhuriyeti vatandaşıysanız mülteci pasaportunuzda su yazıyor : All except:Turkey.... Bunun anlamı şu: bu pasaportla Amerika, Kanada veya Avrupa nereye gidersen git... Ama ülkene gidersen bir daha Norveç’e giremezsin ve ilticadan elde ettiğin bütün kazanımlarını kaybedersin...

Bu da Türkiye'ye girememek yani memleket hasreti demek.

Ama neyse ki bütün bu süreç sizi güvene ve huzura götürüyor... Sevdiklerinizden uzak kalıyorsunuz belki ama huzurun ve refahın olduğu bir ülkede var oluyorsunuz.